Simple , Compound နဲ. Complex အေႀကာင္းကုိ ကဂနဏ ေလ့လာထားသင့္ပါတယ္

စာဖတ္သူ၊ English ဘာသာရပ္ ကို ေလ့လာ ေနသူမ်ား အေနနဲ့ သိၿပီး သား ၿဖစ္တဲ့ Sentence အေႀကာင္း ေဆြးေႏြးခ်င္ ပါတယ္။ English ဘာသာ ရပ္တြင္ Simple Sentence (ရုိးရုိး ဝါက်)၊ Compound Sentence (စုေပါင္းဝါက်) နဲ့ Complex Sentence (ေရာယွက္ ဝါက်)ဆို ၿပီး သုံးမ်ဳိး ခဲြထားပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေခတ္သစ္ English သဒၵါ စာအုပ္ေတြမွာ ေတာ့ Complex Sentence ကို Compound အုပ္စု ထဲ ထည့္သြင္းႀကပါတယ္။ Compound Complex Sentence ဆိုၿပီးေတာ့ Conjunctions ေႀကာင့္ ခြဲထြက္သြားပါ ေသးတယ္။ ေယဘုယ် အေနနဲ့ ေတာ့ Sentence (၃) မ်ဳိးပဲ အေၿခခံ ပါတယ္။

Three Types of Sentence
1. Simple Sentence (ရုိးရုိး ဝါက်)
2. Compound Sentence (စုေပါင္း ဝါက်)
3. Complex Sentence (ေရာယွက္ ဝါက်)

1. Simple Sentence (ရုိးရုိး ဝါက်)

Simple Sentence က ေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ကန့္သတ္ ႀကိယာ တစ္လုံး နဲ့ ကတၱား တစ္ခု (ေယာက္) သာပါ ရပါမယ္။အဲဒါ ကို Simple Sentence (ရိုးရိုး ဝါက်) လို့ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ေအာက္ ပါ ဝါက်ေတြ ကို ေလ့လာ ႀကည့္ပါ။

1. The rain came down with a vengeance.
မိုး က အၿငိဳးနဲ. ရြာခ်တယ္။
2. They called off the meeting.
သူတို. အစည္းအေဝးပဲြ ကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့တယ္။
3. I have just arrived.
ကြ်န္ေတာ္ အခုေလးတင္ ေရာက္တာပါ။

အထက္ပါ ဝါက် မွာ Predicate ကုိေဆာင္ရြက္တာ ကို ေဖာ္ၿပတဲ့ အနီေရာင္ နဲ့ ေရးထားတဲ့စာလုံးေတြက ကတၱား ေတြၿဖစ္တယ္။ အၿပာေရာင္စာလုံး ေတြကေတာ့ ႀကိယာ ေတြၿဖစ္တယ္ ဆို တာ စာဖတ္သူမ်ား သိမွာပါ။ အဲဒီေတာ့ Simple Sentence ဆို တာ ကတၱား တစ္ခု နဲ့ ႀကိယာ တစ္ခု သာပါ ရမယ္ ဆိုတာ ကို စာဖတ္သူမ်ား သတိထားမိ ပါလိမ့္မယ္။

2. Compound Sentence (စုေပါင္း ဝါက်)

Compound Sentence က ေတာ့ Coordinate Clause ေတြြ ႏွစ္ခု (သို့) ႏွစ္ခု ထက္ပိုတဲ့ Clause ေတြ ေပါင္းစပ္ထားတာပါ။ Coordinate Clause ဆို တာကေတာ့ Independent Clause လို့ လဲေခၚ ပါတယ္။

ေအာက္ပါဝါက်ကို ေလ့လာႀကည့္ပါ။
She tried hard, but she failed the exam.
ဝါက် တြင္ finite verbs ၿဖစ္တဲ့ (tried, failed) ႏွစ္လုံး ရွိပါတယ္။ Verb ကတစ္ခု ထက္ပိုေနေတာ့့ ရုိးရုိးဝါက် မပာုတ္ပါဘူး။ ဝါက် ႏွစ္ေႀကာင္း ကို Conjunction ၿဖစ္တဲ့ but နဲ့ ဆက္ထားတာပါ။ ဝါက် ကို ခဲြထုတ္ လိုက္မယ္ဆို ရင္

She tried hard. She failed the exam. ဆိုၿပီးရမွာပါ။

Compound Sentence ၿဖစ္ ရတဲ့ အေႀကာင္းရင္း သည္ Coordinate Conjunction ေႀကာင့္ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္ Coordinate Conjunction ေတြကို အလြတ္က်က္မွတ္ထားေစ ခ်င္ပါတယ္။
Coordinate Conjunction ေတြကို အုပ္စု (၅) ခု ခြဲ ၿပီးမွတ္ ထားသင့္ပါတယ္။
အတိုေကာက္(Acronym) ေနနဲ့ C A C A I လို့မွတ္ပါမယ္။

1. C = Cumulative Conjunction (စုစည္း ေပးေသာ စကားဆက္)
2. A = Alternative Conjunction (ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရွိေသာ စကားဆက္)
3. C = Two or more Conjunction (ႏွစ္ခု သို့မပာုတ္ ႏွစ္ခုထက္ပို ေသာ စကားဆက္)
4. A = Adversative Conjunction (ဆန့္က်င္ေသာ စကားဆက္)
5. I = Illative Conjunction (အက်ိဳးအႀကာင္း ဆင္ၿခင္မႈၿပေသာ စကားဆက္)
ေတြပဲ ၿဖစ္တယ္။

1. Cumulative Conjunctions (စုစည္းေပးေသာ စကားဆက္)

and, both….and, and…also, as well as , not only…but, not only…but also, together with …စသည္ တို့ၿဖစ္တယ္။ ( Acronym အေနနဲ. together with banana လို.မွတ္ရင္ ပို လြယ္ပါလိမ့္မယ္။)
ဒီ Conjunction ေတြ အားလုံး က စုစည္း မႈကိုၿပတဲ့ အဓိပၸါယ္ရွိ ႀကတာ အားလုံးလဲ သိၿပီးသားပါ။ ဝါက်တြင္ထည့္ သြင္း အသုံးၿပဳပုံ ကို ေနာက္ သင္ခန္းစာတြင္ ထပ္မံဖတ္ရႈပါ။ ဒီအပါတ္ အတြက္ေတာ့ Compound Sentence ၿဖစ္ေစတဲ့ Coordinate Conjunctions ေတြကိုတာ List လုပ္ေပးသြားပါမယ္။

2. A = Alternative Conjunction (ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ရွိေသာ စကားဆက္)

or, nor, either…or, neither…nor, else, otherwise, rather…than စသည္တို့ၿဖစ္တယ္။ အေႀကာင္းအရာေတြ ကို ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိေစတဲ့ သေဘာေတြ သက္ေရာက္ႀကပါတယ္။ ( ei,nei,or,nor, o.r ,e လို.မွတ္ေပးပါ။)

3. C = Two or more Conjunction ( ႏွစ္ခု သို့မပာုတ္ ႏွစ္ခု ထက္ပို တဲ့ စကားဆက္)

ဒါကေတာ့ Sentence တစ္ေႀကာင္းမွာ Coordinate Conjunctions ေတြကို ႏွစ္ခု သို့ ႏွစ္ခုထက္ ပို သုံးထားတဲ့ Sentence ကို ဆိုလိုတာပါ။ ေအာက္ပါ ဝါက်ကို ေလ့လာႀကည့္ပါ။

1. He was industrious and intelligent, but he failed the exam.
သူဝီလိရ ရွိၿပီး ဉာဏ္ေကာင္း ခဲ့တယ္ ဒါေပမယ့္ သူစာေမးပဲြ က်ခဲ့တယ္။

Sentence မွာ and (Cumulative Conj) နဲ့ but (Adversative Conj) အသုံး ၿပဳထားပါတယ္။ အဲဒါေႀကာင့္ ဒီ Sentence ပာာ Compound Sentence ၿဖစ္တယ္။ ဒီေနရာမွာ ထည့္သြင္းေၿပာခ်င္တာ တစ္ခုရွိပါတယ္။ ဝါက်အမ်ဳိးအစားကဲြ ရၿခင္းပာာ ဆက္သြယ္အသုံးၿပဳမယ့္ Conjunctions ေပၚမူတည္ပါေသးတယ္။ ဥပမာ အေနနဲ့ Compound Complex ဝါက်တစ္ေႀကာင္း ၿဖစ္ေစတဲ့ ဝါက်ကို ေလ့လာႀကည့္ပါ။

2. The lightening flashed and the rain fell as he entered the house.
သူအိမ္ထဲ ကို ဝင္သြားေသာအခါ လွ်ပ္စီးလက္ၿပီး မိုးရြာ ခ်ခဲ့သည္။
( ဒီေနရာ မွာ as သည္ While နဲ့ When ရဲ့ အဓိပၸါယ္ ကို ရည္ညြန္းပါတယ္။ for (Coordinate Conj) တို့ because (Subordinate Conj) တို. ရဲ့ အဓိပၸါယ္ ကို ယူထားၿခင္းမပာုတ္။)

ဒီ ဝါက်ေတြမွာပါတဲ့ အၿပာေရာင္စာလုံးေတြ ပာာ Independent clauses (Coordinate clauses)
ေတြၿဖစ္ၿပီး Coordinate Conj ၿဖစ္တဲ့ အနီေရာင္စာလုံး and နဲ့ဆက္ထားေတာ့ Compound Sentence ၿဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္ကေန as (Subordinate Conj) ေၾကာင့္ as he entered the house က Complex Sentence ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္ ဒီ ဝါက်ကို Compound Complex Sentence လို.ေခၚပါတယ္။ (Subordinate Conjunctions အေႀကာင္းကို ေနာက္သင္ခန္းစာတြင္ ထပ္မံဖတ္ရူပါ။)

4. A = Adversative Conjunction (ဆန္.က်င္မႈကို ၿပေသာ စကားဆက္)

Adversative Conjunctions ေတြကေတာ့ ဆန္.က်င္မႈအဆို ေတြကို ဆက္သြယ္ေပးပါတယ္။ ဆန္.က်င္မႈ အဓိပၸါယ္ကို ၿပတဲ့ Conjunctions ေတြကေတာ့
despite, but, still, yet, only, whereas, nevertheless, however … စသည္တို.ေတြပဲၿဖစ္တယ္။

5. I = Illative Conjunction (အက်ိဳးအႀကာင္း ဆင္ၿခင္မႈၿပေသာ စကားဆက္)

အက်ဳိးအႀကာင္း ကို ဆင္ၿခင္မႈအေန နဲ. ဆက္သြယ္ေပးတဲ့ စကားဆက္ေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ေဖာ္ၿပပါ
စကားဆက္ေတြက္ု က်က္မွတ္ထား ေပးပါ။
therefore, for, so, then, thus … တို.ၿဖစ္ပါတယ္။

အုပ္စုအလိုက္ ပါရွိတဲ့ စကားဆက္ေတြကို ဝါက်တစ္ခုခ်င္းစီ တြင္ ထည့္သြင္းအသုံးၿပဳပံု ႏွင့္ Complex Sentence အခန္းေတြကို ေနာက္လာမယ့္ သင္ခန္းစာတြင္ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးပါမယ္။ ဒီ အပတ္ အတြက္ အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ Simple Sentence သည္ ကန္.သတ္ထားေသာ Subject တစ္ခု ႏွင့္ ကန္.သတ္ ႀကိယာ တစ္ခုသာ ပါရပါမယ္္။ Compound sentence ႏွင့္ Complex Sentence သည္ Coordinate Conjunctions ႏွင့္ Subordinate Conjunctions ေႀကာင့္သာၿဖစ္တယ္။ ဒီေနရာ မွာ တစ္ခုေၿပာခ်င္တာ က Correlative Conjunctions ပါ။ သူ ကေတာ့ အတဲြလိုက္ အသုံးၿပဳရတဲ့ မည္သည့္ Conjunctions ကိုမဆို ဆိုလုိတာပါ။ ဥပမာ ေနနဲ့ both..and.. (Coordinate Conj) နဲ. So…that (Subordinate Conj) တို့ၿဖစ္ပါတယ္။ ေပးထားတဲ့ Coordinate Conjunctions ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ က်က္မွတ္ထားေစခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္လာ မယ့္ သင္ခန္းစာ မွာ Subordinate Conjunctions မ်ားနဲ.ေရာေထြးႏူိင္တာေႀကာင့္ပါ။ အထက္မွာ ေဖာ္ၿပထားတဲ့ အဓိပၸါယ္ ခ်င္းတူ ႀကတဲ့ for နဲ. because ပာာ Conjunction အမ်ဳိးအစားမတူ တာ ေႀကာင့္ Compound နဲ. Complex ကဲြသြားပါတယ္။ ယခု အပတ္ အတြက္ စာဖတ္သူမ်ား အနည္းငယ္မွ် အက်ဳိး ရွိမယ္ဆိုရင္ စာေရးသူ ႀကိဳးစားရ က်ဳိးနပ္ပါတယ္။ စာဖတ္သူမ်ား ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္စရာ၊ အႀကံၿပဳစရာ မ်ား ရိွခဲ့လွ်င္ ေဆြးေႏြးအႀကံၿပဳ ေပးပါ။